Levenstestament: zelf de regie in handen houden
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Je kan tijdelijk of langdurig belemmerd zijn in je geestelijke of lichamelijke mogelijkheden. Denk aan een hersenbloeding, dementie of een ongeluk waardoor in coma raakt. Ondertussen lopen allerlei financiële zaken gewoon door. Rekeningen komen binnen en je moet je belastingaangiften verzorgen. Worden deze rekeningen niet betaald, dan krijg je met rente en incassokosten te maken. Als je iemand machtigt om in geval van verhindering namens jou te kunnen tekenen dan heb je de zekerheid dat jou zaken altijd keurig behartigd worden.
Een levenstestament is heel anders dan het testament. In een levenstestament leg je vast wie voor jouw de financiële, medische en persoonlijke zaken regelt als jij dat zelf niet meer kunt. Bijvoorbeeld vanwege dementie. Met behulp van een levenstestament houd je zelf de regie van jouw leven in handen.
Wat is een levenstestament?
In een levenstestament of notariële volmacht geeft u een ander (gevolmachtigde) de bevoegdheid namens u te handelen waar dat maar nodig zal blijken te zijn. Uw gevolmachtigde kan zeer belangrijke en vergaande beslissingen nemen, die verstrekkende gevolgen voor u en uw vermogen kunnen hebben. Een levenstestament of volmacht moet praktisch zijn voor de gevolmachtigde en mag geen bepalingen bevatten die ervoor zorgen dat de gevolmachtigde zijn taken niet kan uitvoeren. Het geven van een algemene volmacht is een belangrijke beslissing. Zeker als de volmacht direct ingaat. Om deze beslissing overzichtelijk te houden, worden er aan de volmacht soms aan voorwaarden gekoppeld. Maar werken die voorwaarden in de praktijk wel? In dit artikel een aantal tips. Hebt u al een volmacht? Dan kan u die volmacht aan deze punten toetsen. Gaat u een volmacht opstellen? Hou dan rekening met deze punten.
Wanneer gaat het levenstestament in?
U kan kiezen voor een direct ingaande volmacht of een volmacht die ingaat nadat een arts bepaald heeft dat u niet meer in staat bent om je vermogen te beheren. Beide situaties lijken duidelijk maar voordat een arts die verklaring aflegt hebt u nog te maken met een tussenfase: U kan of wil het niet meer, maar uw gevolmachtigde kan pas aan de slag als dat is vastgesteld door een arts. Het is dus praktisch om de volmacht direct in te laten gaan tenzij u alleen een volmacht wil geven voor de situatie waarin dat echt nodig is.
Wanneer eindigt het levenstestament?
Een aantal beëindigingsgronden zijn duidelijk, zoals overlijden van de volmachtgever, zijn ondercuratelestelling of zijn faillissement, intrekken van de volmacht. Deze gronden zijn objectief en controleerbaar. Minder duidelijk is het als u bepaalt dat de volmacht aan uw partner eindigt als er een verzoek tot echtscheiding is ingediend of als de samenwoning tussen u en de gevolmachtigde is beëindigd. Deze feiten zijn niet te controleren. Neem deze dus niet op en zorg ervoor dat als de gevolmachtigde niet meer namens u mag handelen dat u de notaris op de hoogte stelt van het intrekken van uw volmacht. Deze kan dit aantekenen op de minuut akte.
Voorkom dat gevolmachtigden gezamenlijk moeten handelen
Ouders willen graag dat hun kinderen in onderling overleg hun financiële zaken regelen. Hiermee voorkom je scheve gezichten. Maar dat is niet altijd praktisch. Een bank kan bijvoorbeeld niet ervoor zorgen dat twee of meer gevolmachtigden tegelijk pinnen. Als de kinderen samen moet handelen, dan is pinnen niet mogelijk. Maar hoe voorkom je dit probleem? Je kan toestaan dat de kinderen elkaar (bijvoorbeeld alleen voor bankzaken) ondervolmacht mogen geven.
Voorkom dat de bank het levenstestament of de volmacht weigert
Banken weigeren levenstestamenten/volmachten als zij niet in kunnen staan voor een correcte uitvoering. Bijvoorbeeld dat de gevolmachtigde namens de volmachtgever geen schenkingen mag doen. Of niet namens de volmachtgever met zichzelf mag handelen. Een bank kan dat niet controleren. Dat kan dus betekenen dat een bank een volmacht of levenstestament niet accepteert, omdat zij een goede uitvoering niet kan waarborgen. De oplossing is te bepalen dat deze beperkingen alleen gelden in de ‘interne’ verhouding tussen gemachtigde en volmachtgever maar niet voor een ‘externe’ partij zoals een bank.
Gebruik hanteerbare limieten bij opstellen levenstestament
U kan bepalen dat een gemachtigde tot maximaal € 2.000 per dag mag overboeken. Bepaal dan duidelijk om welke rekening het gaat bij welke bank. Een voorbeeld van een limiet waar de bank niets mee kan is: ‘de gevolmachtigde mag tot € 2.000,- per dag beschikken over de rekeningen die ik bij verschillende banken heb’. Een bank kan namelijk niet controleren of er een betaling is verricht van de rekening bij een andere bank.
Schrijf toegestane handelingen zo veel mogelijk op
Een algemene volmacht kan heel kort zijn: ‘alles mag’. Dat lijkt duidelijk, maar is het niet. Mag de gevolmachtigde met zichzelf handelen? Zou ook zijn bedoeld dat de gevolmachtigde schenkingen mag doen aan anderen dan de potentiële erfgenamen? Een korte volmacht kan zo leiden tot veel vragen. Beter is het dan ook om zoveel mogelijk handelingen die nodig kunnen zijn, uit te schrijven. Een restbepaling is wel aan te raden (‘deze opsomming sluit geen andere handelingen uit’). Deze restbepaling fungeert dan als vangnet.
Medische bepalingen bespreken met je huisarts
Neemt u ook een medisch gedeelte op in uw volmacht bespreek dit dan ook met uw huisarts. Laat hem of haar weten dat u dergelijke wensen hebt en dat u iemand hebt aangewezen die uw belangen kan behartigen als u dat zelf niet meer kunt. Geeft uw huisarts aan niet mee te willen werken aan euthanasie dan kan u altijd een andere huisarts zoeken.
Vergeet ondernemingsvermogen niet
Bent u ondernemer? Wie neemt de beslissingen in uw onderneming? Als een ondernemer onverwacht uitvalt, is de kans groot dat het bedrijf tijdelijk stuurloos is. Als u aandeelhouder bent van een BV, is het vaak ook de bedoeling dat de gemachtigde kan beschikken over de bankrekening van die BV. Dat kan worden geregeld, maar moet wel duidelijk vastgelegd worden.
